Het gaat hard in de wereld van AI. Ook voor wat kunst betreft, en dan in het bijzonder de fotografie. Foam belicht welke impact de nieuwste ontwikkelingen binnen de Artificial Intelligence op fotografie hebben. Ook makers, kopers en verkopers van fotografie stellen zich vragen. Is het een uitdaging of een dreiging? Of juist een goed getimede impuls voor een medium dat zich nodig weer eens moest heruitvinden?
Artificial Intelligence is een hot topic, maar de eerste keer dat AI de kunstwereld op zijn kop zette ligt alweer zes jaar achter ons. In 2018 veilde Christie’s een door AI gegenereerd kunstwerk voor $ 432.500 (€ 404.000). Het schilderij, als je het zo kan noemen, was een creatie van Obvious, een Parijs’ collectief. Zij zetten een algoritme aan het werk dat aan de hand van een enorme dataset van 5.000 portretten, geschilderd tussen de 14e en de 20e eeuw, een fictief portret samenstelde. De verkoop riep heel wat vragen op. Wie is hier de maker, mens of machine? Kan een algoritme creatief zijn, of gaat het hier om pure plagiaat?
De debatten blijven woeden. In 2023 haalde de discussie opnieuw de kranten: de Duitse fotograaf en AI-kunstenaar Boris Eldagsen won de Sony World Photography Award, maar weigerde die in ontvangst te nemen. De reden? Zijn foto, Pseudomnesia: the electrician, was volledig gegenereerd door de Dall-E 2-beeldgenerator van OpenAI. “AI-beelden en fotografie horen niet met elkaar te concurreren in een wedstrijd als deze”, schrijft hij op zijn website. “Het zijn verschillende entiteiten. AI is geen fotografie. Ik heb als een brutale aap meegedaan om erachter te komen of de wedstrijden voorbereid zijn op AI-afbeeldingen. Dat zijn ze niet.”
Met zijn stunt hoopte Eldagsen in de eerste plaats een discussie los te maken over AI en fotografie. Want al is het voor hem geen échte fotografie, hij is niet tegen AI gekant: “Ik zie het niet als een bedreiging voor de creativiteit. Voor mij is het juist bevrijdend. Alle grenzen die me beperkten – materiële grenzen, budgetten – doen er niet meer toe.”
NIEUWE IMPULSEN
Eldagsen is niet de enige kunstenaar die in AI veel mogelijkheden ziet. Foam presenteert deze zomer Photography Through the Lens of AI, een programma met onder andere twee tentoonstellingen in het teken van fotografie en kunstmatige intelligentie: de groepsexpositie Mirror Mirror en Paolo Cirio’s solotentoonstelling AI Attacks.
