Onze musea hangen vol met parels van lijsten, die net zoals de schilderijen die ze huizen, na enkele decennia een opknapbeurt kunnen gebruiken. De schilderijen gaan naar een schilderijrestaurator, maar de lijsten worden toevertrouwd aan de kaderrestaurator. Een handvol enkelingen zijn de hoeders van dit oude ambacht. COLLECT ging bij hen op bezoek.
Licht! Het lijkt alsof de Spaanse schilder Joaquín Sorolla (1863-1923) alleen oog had voor het licht. Zijn schilderijen – landschappen, vissers aan het werk, kinderen op het strand – baden in de zinderende zon van het diepe Zuiden. Joaquín Sorolla krijgt voor het eerst sinds lang een hommage in de National Gallery in Londen met zo’n zestig werken.
Aan het eind van de achttiende eeuw maakten twee Noord-Brabantse stillevenschilders furore in Parijs, de broers Gerard van Spaendonck (1746-1822) en Cornelis van Spaendonck (1756-1840). Hun weelderige stillevens van bloemen en vruchten, uitgevoerd in miniatuur, maar ook op paneel, op doek en op marmer, vonden gretig aftrek bij de hogere klassen in de Franse hoofdstad en daarbuiten.
De goden hebben zich verzameld. Want het is feest. Op het schilderijtje dat de Utrechtse kunstenaar Joachim Wtewael tussen 1601 en 1603 vervaardigde zijn ze er allemaal. In een sprookjesachtig landschap vermaken de goden zich met eten, drinken, vrijen en musiceren. Wij zien Mars, Venus, Bacchus, Ceres, Pan, Hercules, Minerva, Ganymedes en vele anderen. Voor Centraal Museum Utrecht ging een lang gekoesterde wens in vervulling. Op een veiling in New York verwierf het museum ‘Het godenbanket’ van Joachim Wtewael. Hoe ging dat?
“Elk object in de kamer is als een instrument in een orkest, het geheel wordt een symfonie.” Dit is een (vrij vertaald) citaat van de Oostenrijkse avant-garde schrijver en kunstcriticus Hermann Bahr (1863-1934) dat het levensmotto is geworden van Marco de Bock en Erik Hooijmeier. In de zorgvuldig ingerichte woning van deze bevlogen verzamelaars fonkelen en glanzen de objecten uit de periode van de Art Nouveau en Art Deco, elk met een eigen schoonheid. Tegelijkertijd vormen zij met elkaar één compositie van vormen en kleuren.
Klaas Gubbels is geboren in Rotterdam, het accent is er nog. Toch woont hij al meer dan zestig jaar in Arnhem en gaat hij er nog steeds elke dag naar zijn atelier. Hij is net 85 geworden en is eigenlijk blij dat hij nog steeds gepassioneerd is. COLLECT kreeg inzicht in zijn werkplaats, zijn gedachten en zijn inspiraties. Een boeiend gesprek met een geweldige kunstenaar.
Sinds jaar en dag zijn alle ogen in maart op het MECC in Maastricht gericht, want daar vindt jaarlijks de onbetwiste nummer één onder de kunstbeurzen plaats: TEFAF Maastricht. Traditioneel is zij het toneel van kunsthistorische topstukken en spraakmakende transacties en niet zelden vinden we haar kunst enige tijd later terug in museale collecties of bij topverzamelaars thuis. Dit jaar stapt TEFAF een nieuw tijdperk binnen. De beurs voerde verschillende veranderingen door, verwelkomde een reeks nieuwe deelnemers en trachtte zichzelf heruit te vinden. In dit dossier licht COLLECT de gedaantewissel van TEFAF uit.
Meer dan een halve eeuw geleden stond het Petit Palais in Parijs in het teken van het oude Egypte, met de tentoonstelling ‘Toutânkhamon et son temps’. De op ongeveer achttienjarige leeftijd overleden farao, wiens graf in 1922 werd ontdekt in het Dal der Koningen door de expeditie van Howard Carter en Lord Carnarvon, blijft fascineren. In de Grande Halle de La Villette kunnen we 23-03 t:m 15-09150 objecten uit tot zijn fabelachtige schat bewonderen. Zonder meer een unieke gelegenheid. De grafvondst was immers een van de meest sensationele ontdekkingen uit de geschiedenis.
Erwin Olaf is zestig geworden. Gemeentemuseum Den Haag en Fotomuseum Den Haag brengen met een dubbeltentoonstelling een eerbetoon. Als slagroom op de taart maakt het Rijksmuseum een tentoonstelling waarbij zijn foto’s naast die van de meesterwerken van het museum worden geplaatst. Is het nu volbracht?
Aan de Molenstraat in het Betuwse dorp Ingen staat een monumentale herenboerderij met luiken aan weerszijden van de ramen. In de verte is stellingmolen ‘Op Hoop van Beter’ nog juist zichtbaar. Een breed grindpad leidt langs strak geschoren hagen naar de voordeur die na een voorzichtig rukje aan de trekbel, open zwiert. Hier is Mentink & Roest gevestigd, vermaard om zijn collectie antieke uurwerken. Ook het eigen restauratieatelier bevindt zich in het pand.
Aan het einde van de Renaissance baarden weinig werken zoveel opzien als de vele naakten die Michelangelo schilderde op de muren van de Sixtijnse kapel. Samen met de toepassing van het perspectief begonnen de westerse kunstenaars van de 15e en 16e eeuw langzaam maar zeker het menselijk lichaam uit te beelden in zijn naakte eenvoud. Vanaf 1425 ongeveer maakte de onpersoonlijke en serene schoonheid van de middeleeuwse heiligen geleidelijk aan plaats voor een levendiger houding en expressieve gelaatstrekken.
Het oeuvre van de Deense schilder Vilhelm Hammershøi baadt in een bevreemdende, soms drukkende stilte. In zekere zin vormt het een afspiegeling van zijn karakter, want hij was zelf nogal zwijgzaam. De man die men ‘de Baltische Vermeer’ noemde, creëerde een uitgesproken poëtische en ascetische kunst. De introverte Vilhelm Hammershøi (1864-1916) schilderde aan de lopende band zijn eigen appartement. De Deen schilderde dit sobere thema talloze keren, telkens weer uit een ander oogpunt. Hij zou dan ook al snel een uitblinker in het genre worden.
Het heeft de vorm van een reusachtige woestijnroos aan de rand van de zee. Het nagelnieuwe Nationaal Museum van Qatar opent eind in maart 2019 zijn deuren, onder de hoge bescherming van sjeik Tamim bin Hamad bin Khalifa Al Thani. Bij de buren, in Aboe Dhabi, heeft het door Jean Nouvel ontworpen Louvre in één jaar tijd al meer dan een miljoen bezoekers gelokt. De Franse sterarchitect heeft nu voor rivaal Qatar een al even indrukwekkend gebouw ontworpen, waar de bezoeker een unieke architecturale, ruimtelijke én zintuiglijke ervaring te wachten staat. Het in 2005 gestarte project is het voorlopige hoogtepunt van de spectaculaire culturele ontwikkeling van een emiraat dat al kon pronken met het Museum voor Islamitische Kunst en het Arabische Museum voor Moderne Kunst.
De mens is altijd al gefascineerd geweest door schelpen, de oneindige diversiteit van hun vormen en texturen, en hun sublieme kleurschakeringen. Sommige schelpen zijn zelfs heuse kunstwerken. Geen wonder dus dat mensen ze hebben gebruikt om er siervoorwerpen mee te maken, of als bron van inspiratie.
Het overgebleven oeuvre van Caspar van Wittel zou uit zo’n 1.000 werken bestaan waarvan slechts een handvol in Nederlandse musea. Dankzij het Museum Flehite kan men de komende maanden van dichtbij kennis maken met deze virtuoze schilder en wegdromen bij zijn Italiaanse stadsgezichten in kunsthal KAdE.
In Duitsland werd vorig jaar al naarstig afgeteld totdat op 1 januari 2019 het Bauhausjaar van start kon gaan. Dit jaar zullen in Weimar, Dessau en Berlijn, de plaatsen waar het Bauhaus zetelde tussen 1919 en 1933, tal van activiteiten plaatsvinden. Ook in Nederland wordt het honderdjarig jubileum van het opleidingsinstituut gevierd met een tentoonstelling in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam.
Afrikaanse kunst is vandaag gewild. In Brussel heropende met veel tamtam het AfricaMuseum en president Macron probeert het Frans koloniaal verleden goed te maken door geroofde Afrikaanse kunst terug te geven. Dat hedendaagse Afrikaanse kunst ondertussen booming is op veilingen, is misschien het mooiste bewijs dat Afrika klaar is voor een nieuw tijdperk! Maar is dat wel zo? COLLECT sprak kunstenaars, galeriehouders en verzamelaars in Abidjan.
Wereldberoemd werd Rembrandt van Rijn (1606-1669) niet alleen door zijn schilderijen, maar misschien nog wel meer door zijn etsen. Deze prenten, die hij vaak tijdens zijn leven zelf afdrukte, verspreidde zijn naam over heel Europa. Zijn schilderijen zijn voor normale stervelingen dan wel niet te betalen en bijna nooit op de markt, een echte Rembrandtets, afgedrukt door de meester zelf, is nog steeds te koop én ook bereikbaar, ook als je niet tot de superrijken behoort.
