De wandeling met Ralph Keuning

In de meest uitgesproken opbouw van het land bevindt zich een groot raam op het noorden dat zo is geplaatst dat er geen zonlicht naar binnen kan vallen. Daar aan de bar, met het uitzicht op de kerk en de oude binnenstad, vertelt museumdi- recteur Ralph Keuning (°1961) over zijn begindagen hier in 2007. Museum de Fundatie toont kunst die voorbij wil gaan aan l’art pour l’art. Kunst die de strijd aangaat. Het museum heeft twee locaties: in Zwolle, een stad met banden tot in Leipzig, en in Heino/Wijhe. Een wandeling met de directeur door de Zwolse afdeling.

Once upon a time

Tijdens een bezoek aan een kijkdag van een veilinghuis viel het oog van een verzamelaar op drie pendules. Puur omdat hij ze mooi vond kocht hij de klokken. Het was het begin van een omvangrijke, kwalitatief hoogwaardige verzameling van pendules die vaak in een museum niet zouden misstaan, de Parnassia-collectie. De eigenaar wil anoniem blijven. Dankzij het begeleidende boek leren we hem een beetje kennen. “Ik houd van het verhaal, liefst met historische of mythologische thema’s, en van de materialen. De techniek is voor mij minder belangrijk.”

Narren & clowns

Hoewel clowns al lang bekend zijn in onze cultuur hangt er soms nog een zeker taboe rond die komische figuren. Kunstenaars die de spot willen drijven met de dwalingen en ijdelheden van onze tijd maken dankbaar gebruik van clowns, als een soort tegengif. Een clown is nu eens triest, dan weer euforisch, vaak lachwekkend, maar soms ook angstwekkend. De clown roept een scala aan positieve, maar ook negatieve associaties op. Deze figuur evolueerde door de eeuwen heen in een al even groot scala aan persoonlijkheden, met dito uitmonsteringen en functies. Hij is nooit uit de mode geweest, maar treedt deze maanden extra voor het voetlicht, in diverse exposities.

De marktwaarde van precolumbiaanse kunst

De precolumbiaanse beschavingen behoren tot de meest mysterieuze uit de menselijke geschiedenis. Er bestaat weliswaar een waaier aan objecten getuigend van die beschavingen, maar verder weten we er amper iets over. Er zijn geen geschreven documenten die ons wijzer kunnen maken over de sociale en religieuze organisatie of de machtsstructuur. Een precolumbiaans beeldje kan zowel een sjamaan, een hogepriesteres, een vorst of een ander personage voorstellen. Toch ben je getroffen door de ruwe schoonheid ervan. Ondanks de delicate context, waarbij de landen van herkomst aandringen op een teruggave, blijft de markt verrassend stabiel. Zelfs bijzonder fraaie stukken kun je nu op de kop tikken voor een schappelijke prijs.

Binnenkijken bij Inge Bečka

Inge Bečka woont en werkt met haar man Henk in het Noord-Hollandse Beemster in een oude boerderij met een lap grond eromheen. Buiten aan het huis hangen tussen de vensters glinsterende bronzen ringen. In de enorme tuin staan diverse beelden en keramieken objecten van eigen hand: witte vazen waar blauwe kleuren als aquarel overheen dwarrelen, gestapelde vazen in goud en porselein, een porseleinen totempaal met gouden ‘Chinese tekens’. In Jingdezhen, wereldhoofdstad van het porselein, geeft ze tweemaal per jaar haar ideeën vorm.

Evelien Campfens

Een kwestie van erfgoed of eigendom

Een kwestie van erfgoed of eigendom

 

In Nederland wordt de koper in de kunsthandel vanouds goed beschermd. Maar ontwikkelingen in de wereld, in Europa en nu ook in Nederland, maken het voor collectioneurs en de kunsthandel noodzakelijker meer proactief onderzoek te doen naar de herkomst van hun verzameling. Een gesprek met dr. Evelien Campfens, die promoveerde op het onderwerp en musea en de handel hierover adviseert. “De problematiek is gelaagd: in sommige zaken kun je niet spreken van één absolute eigenaar en spelen er meerdere gerechtvaardigde belangen.”

 

Giovanni Boldini

Giovanni Boldini

 

De Italiaanse kunstenaar Giovanni Boldini staat te boek als de grootste modeschilder van zijn tijd, op handen gedragen in het Parijs van de belle époque. Deze virtuoze portretschilder was een aandachtige observator van de hogere kringen, die hij bewonderde en waarin hij ook verkeerde. In zijn schilderijen vereeuwigde hij het mondaine leven in de bruisende hoofdstad, die toen zowat het summum van de moderniteit vormde. Zijn schilderstijl leunde dicht aan tegen die van Edgar Degas, maar hij werd ook sterk beïnvloed door Edouard Manet. Zijn invloed op niet alleen kunstenaars maar ook ontwerpers, fotografen en costumiers van latere generaties is aanzienlijk. En zijn huidige marktwaarde is dat ook.

 

Betoverende glaskunst

Betoverende glaskunst

 

Ooit was een gekleurd glasraam het mooiste, meest prestigieuze cadeau dat je een ander kon schenken. Als misschien wel de meest kwetsbare kunstvorm moest het glasraam later beeldenstormen en modewissels doorstaan. Tegenwoordig worden de ramen die overbleven, vaak getuigen van een verbluffend vakmanschap en een turbulente geschiedenis, zorgvuldig beschermd en verzameld. Door prof. Joost Caen bijvoorbeeld, wiens enorme collectie in april eindelijk aan het publiek getoond wordt, in de kapel van het Klein Seminarie te Roeselare.

 

Mondriaan 150 jaar: kijken, klappen, dansen, ruiken

Mondriaan 150 jaar: kijken, klappen, dansen, ruiken

 

De enorme collectie schilderijen en tekeningen die Kunstmuseum Den Haag van Piet Mondriaan bezit heeft grote invloed op hoe het museum opereert. Conservator Mondriaan en De Stijl van Kunstmuseum Den Haag, Caro Verbeek, staat voor het schilderij ‘Compositie met grijze lijnen’ van Piet Mondriaan en klapt in haar handen. Even daarvoor heeft zij een stukje ragtimemuziek laten horen, een voorloper van jazz, waar Mondriaan toen dit ruitvormige doek in 1918 ontstond dol op was. “Muziek in een vierkwartsmaat”, zegt zij. “En dat ritme zie je terug in het schilderij. Een groot publiek op deze manier meer begrip bijbrengen voor het werk van Mondriaan is Verbeeks missie.

 

Romeinse antiquiteiten

Herinneringen aan het Romeinse imperium

Herinneringen aan het Romeinse imperium

 

Romeinse antiquiteiten blijven tot de verbeelding van westerlingen spreken. Deze tastbare herinneringen aan de klassieke cultuur staan ook symbool voor de macht van het uitgestrekte Romeinse imperium. De objecten en kunstwerken stammend uit die historische periode zijn nog altijd een vaste waarde op de markt, geheel vrij van speculatie. Het Louvre toont in een van zijn dependances buiten Parijs een selectie van schatten uit het oude Rome. “De herkomst en de kwaliteit van het materiaal maken het verschil. Een stuk van wit marmer is meer gewild dan een van kalksteen of basalt.”

 

De wereld volgens Larry Gagosian

De wereld volgens Larry Gagosian

 

Larry Gagosian, ’s werelds belangrijk- ste kunsthandelaar, spreekt in de eerste plaats de taal van de business. In de bibliotheek van zijn woning in Upper East Side vraag ik hem waarop hij dezer dagen zoal zijn professionele aandacht gericht heeft. “Dezelfde dingen als de afgelopen veertig jaar. Gewoon succesvol zijn”, lacht hij zelfverzekerd. “Stevig concur- reren, nieuwe ideeën lanceren, nieuwe situ- aties creëren om mijn kunstenaars vooruit te helpen. Het is een veeleisende job, die je geen rustpauzes gunt.” Wat betekent smaak, geld en macht in het leven en werk van een superkunsthandelaar? Een gesprek met de wereldvermaarde galeriehouder Larry Gagosian.

 

De Biënnale volgens bonajo & co

De Biënnale volgens bonajo & co

 

De zoektocht van melanie bonajo is er één naar aanraking en intimiteit. Volgens bonajo (die hun naam bewust met kleine letters spelt en als non-binair persoon de voornaam- woorden ‘hen’/’hun’ gebruikt) is eenzaamheid een moderne epidemie. Rond zich verzamelde de Nederlandse vertegenwoordiger op de 59e Biënnale van Venetië een hecht team. Wie zijn bonajo’s bondgenoten en wat betekent de Biënnale voor hen?

 

Els Blokker-Verwer

De wandeling met Els Blokker-Verwer

De wandeling met Els Blokker-Verwer

 

Een schenking van particulieren kan een unieke overzichtstentoonstelling opleveren. Singer Laren presenteert ‘Sluijters en de modernen. Collectie Nardinc’, een selectie werken uit de privécollectie van Els en Jaap Blokker. De collectie hing in hun woning in Laren. Decennialang verzamelden ze vooral werk van Nederlandse modernisten, de avant-garde van na het impressionisme. Zoals ruim veertig werken van Jan Sluijters, die in Laren zijn meest vernieuwende luministische schilderijen maakte, en werk van tijdgenoten, onder wie Leo Gestel, Kees van Dongen, Kees Maks, Jan en Charley Toorop, Dick Ket, Carel Willink en vele anderen. 

 

Renoir: parcours voor verzamelaars

Pierre-Auguste Renoir (1841-1919), een van de pioniers van het impressionisme, was een bijzonder productieve kunstenaar. Werk van hem wordt op de kunstmarkt nog steeds gezien als een waardevaste belegging. Renoir stond bekend om zijn huiselijke en buitentaferelen, weergegeven met een vloeiende toets, subliem lichtgebruik en een schitterend kleurenpalet. Van deze reus van het impressionisme toont het Städel Museum in Frankfurt nu een selectie schilderijen, met als invalshoek de connectie tussen zijn werk en de rococobeweging. COLLECT volgt zijn sterke parcours op de kunstmarkt van Europa, tot de VS naar Azië.

Binnenkijken bij Maartje Folkeringa

Maartje Folkeringa doet alles behalve schilderen. Vaak gelijktijdig. Het liefst laat ze het ook allemaal tegelijk zien. Haar atelier in Amsterdam op de tweede verdieping is licht, ordelijk en ruim. Het bevindt zich in Nieuw en Meer, een terrein dat oorspronkelijk dienstdeed als wapen- en munitieopslagplaats van Rijksdomeinen in de buurt van het Amsterdamse Bos. De haardkachel brandt stevig tussen de snoepachtige, levendige en pastelkleurige sculpturen en textiele werken die verspreid staan en hangen in het atelier.

Oog voor oude meesters: kunsthandelaar Sander Bijl

Hij is zoon van Martin Bijl, toprestaurator van oude meesters en lange tijd hoofdrestaurateur van het Rijksmuseum. Van zijn vader leerde Sander Bijl schilderijen
te “voelen”. Het was nooit zijn bedoeling kunsthandelaar te worden. Toch werd hij het. “Als kind wilde ik piloot worden”, zegt Sander Bijl (°1979) aan de eettafel waarachter een enorme kopie hangt van een pentekening van Willem van de Velde de Oude. “Toen zei mijn vader: ‘Waarom word je geen kunsthandelaar?’ Daar had ik nooit aan gedacht. Ik ben dat toen gaan bespreken met grote jongens als Robert Noortman en Salomon Lilian, kunsthandelaren die hier kind aan huis waren voor de restauratie van hun schilderijen. Zij vertelden mij dat er voor kunsthandel geen school was: je kan het of je kan het niet.”

Floris Hovers, een moderne homo ludens

Speelgoedautootjes, steden- bouwkundige maquettes in felle kleuren en vazen die je zelf kunt samenstellen. Een ontwerp van Floris Hovers (°1976) nodigt uit tot vastpakken en onderzoeken. “Ik nodig iedereen uit weer een creatief spelend kind te zijn. Het is de basisgedachte achter al mijn werk”, zegt hij. “Wij volwassenen moeten af en toe geconfronteerd worden met het kind in ons, zodat wij de wereld weer intuitief kunnen ervaren.” Het resulteert in een oeuvre met veel speelgoed, voor kinderen maar ook voor volwassenen. Hovers: “Meubels of lampen boeien mij niet meer zo. Toch ontwerp ik af en toe nog een vol- wassen meubelstuk. Dan wil ik wel dat er een soort speels gevoel in zit, al is het maar in kleurgebruik.”

Donatello, vernieuwer van de beeldhouwkunst

Volgens Leon Battista Alberti was Donatello (1386-1466) een van de vijf grote vernieuwers van de kunst in zijn tijd, samen met Masaccio, Brunelleschi, Ghiberti en Luca della Robbia. Samen hebben ze de grondslag van de Renaissance gelegd. Via zijn oeuvre heeft Donatello het begrip sculptuur een volkomen nieuwe invulling gegeven, in een machtige figuratieve visie waarin zijn ontdekkingen op het gebied van perspectief hand in hand gingen met een volkomen nieuwe kijk op de mens. Zijn maestria, uniek in de kunstgeschiedenis, is nu in haar volle glorie te bewonderen op een indrukwekkende tentoonstellingin Donatello’s geboortestad Florence.