In de 17e eeuw waren de grote hemel- en aardglobes vooral objecten om mee te pronken. Voor de beste globes worden nog steeds grote bedragen betaald. Maar alleen voor de allerbeste, volgens Bart de Roo, die als antiquair en antiquaar ineen zowel eeuwenoude globes en wandkaarten als boeken en atlassen verkoopt.
“Eigenlijk wilde ik theologie studeren, net als mijn vader”, zegt Bart de Roo. “Maar daar is het dus niet van gekomen. Ik werd uiteindelijk handelaar in theologische boeken, tweedehandsboeken en later ook atlassen, wandkaarten en oude globes.’
In zijn antiquariaat in Zwijndrecht staan kaarten, globes en veel oude boeken. De Roo pakt een donkerkleurige, zware Lutherse bijbel uit 1648 op. “Met statenbijbels en oude theologische boeken als deze is het begonnen bij mij. Ik las die boeken en dat waren vaak dure exemplaren, die ik later weer verkocht. Maar voor die boeken wordt tegenwoordig lang niet zoveel meer betaald als voor de millenniumwisseling. De markt is heel klein geworden en die wordt alleen maar kleiner. Alleen de hele bijzondere, vaak prachtig ingekleurde boeken doen het nog goed. Ik ben mij dan ook geleidelijk aan steeds meer gaan specialiseren in die handgekleurde werken, kaarten en globes. Tegenwoordig kom ik overal ter wereld op beurzen, van Londen, Parijs, Stuttgart, San Francisco en New York tot bijvoorbeeld de PAN in Amsterdam.”
De handelaar zegt het niet alleen te kunnen om in deze markt succes te hebben. De Roo: “Ik geloof heel erg in samenwerken. Daardoor kun je goed anticiperen op vraag en aanbod in markt. En daarbij komt het aan op vertrouwen en, heel belangrijk, nakomen wat je zegt. Om bestaansrecht te hebben in dit vak moet je je ook specialiseren en ervoor zorgen dat je er echt alles van weet. En dan is het: ‘Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’, zoals Nederlands beste antiquaar ooit wijlen Nico Israel eens zei in een interview. Dat ben ik nooit vergeten. Het gaat erom dat je precies dat ene ziet en vindt dat niemand heeft. En als je dat vindt, dan is de prijs minder belangrijk. Als je iets echts bijzonders vindt, dan kun je zelf de prijs maken.”
AFZETTERS
Tegenwoordig zijn globes ‘voor het mooi’, vindt De Roo. “Maar ze werden in de 16e en begin 17e eeuw toegepast voor navigatie op schepen. De hemelglobe werd bijvoorbeeld gebruikt om de plaats van de sterren te vinden, die op een bepaald moment boven de horizon staan. Later werden ze op zee ingeruild voor kaarten en werden de globes vooral aangeschaft door welgestelden in hun imposante huizen. Vaak hadden ze prachtige, kleurrijke versieringen. Het werden ware statussymbolen. Feitelijk is de waarde vergelijkbaar met wat ze tegenwoordig kosten, toen een paar honderd gulden en nu soms tonnen of miljoenen, afhankelijk van de staat, de oudheid en degene die de globe heeft gemaakt.”
