De Russische Marianne von Werefkin (1860-1938) speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van het expressionisme in Duitsland, onder meer als aanjager van Der Blaue Reiter. Haar invloed en werk vloeiden weg in vergetelheid. Een tentoonstelling in Museum de Fundatie in Zwolle vertelt nu haar verhaal. Directeur Beatrice von Bormann noemt het ‘een rechtzetting’.
Marianne von Werefkin werd op 20-jarige leeftijd al de Russische Rembrandt genoemd. In 1896 verhuisde ze met haar partner, kunstschilder Alexej von Jawlensky, naar München, waar ze aan de basis lag van een vernieuwing in de kunst. Zelf schilderde ze tussen 1896 en 1906 niet. Ze verdiepte zich in die periode in schildertechnieken en de nieuwste ontwikkelingen in Frankrijk, waarna ze zichzelf opnieuw uitvond. In haar salon ontstond in 1909 de Neue Künstlervereinigung München (NKVM), waaruit twee jaar later Der Blaue Reiter groeide. “Zonder haar geen Der Blaue Reiter”, beweert Beatrice von Bormann, directeur van Museum de Fundatie in Zwolle. Een tentoonstelling zet daar het werk en het belang van Marianne von Werefkin in de verf. “Haar verhaal moet verteld worden.”
Hoe komt een tentoonstelling over Marianne von Werefkin in Zwolle terecht?
“Toen ik vorig jaar directeur van de Fundatie werd, ontdekte ik tot mijn grote vreugde dat er een werk van Marianne von Werefkin in de vaste collectie zat. We zijn het enige Nederlandse museum dat werk van haar bezit. Dat was een goed uitgangspunt om voor het eerst in Nederland een retrospectieve tentoonstelling over te organiseren. Haar werk is hier totaal onbekend.”
Hoe komt dat?
“In Duitstalig gebied, Oostenrijk en Zwitserland inbegrepen, herontdekten ze Werefkin in de jaren 1970-80, vooral omdat ze met Der Blaue Reiter verbonden is.
